Innoverend samenwerken binnen UKB?

Het is lang stil geweest op deze plek, ondanks het feit dat er best een en ander te melden viel. Met enige vertraging dus alsnog.

Lang geleden - in juni - had ik al eens iets gemeld uit de UKB werkgroep "Innovatie Digitale Bibliotheek".
In aansluiting daarop valt allereerst te melden dat er alom steeds meer belangstelling is voor het onderhouden van een eigen lokale index (à la Omega) voor op zijn minst een deel van het te doorzoeken materiaal. Weliswaar denken de meeste andere instellingen daarbij nog voornamelijk aan bibliotheekcatalogi, maar het is toch een duidelijk stap weg van Metalib en "federated search" als dé oplossing voor alle zoekproblemen.
Als basis voor samenwerking en voor verdere ontwikkeling heeft een werkgroepje met vertegenwoordigers uit Groningen, Wageningen, KB en Utrecht, onder leiding van Thomas Place (Tilburg) een algemeen architectuur-plaatje opgesteld. (Het hele rapport waar dit schema uitkomt, vind je hier)

Daarin zijn drie lagen te onderscheiden:

1. een datalaag, waarin geleverde of geharveste (meta)data worden opgeslagen (net zo iets als het metadata repository van Omega)
   
2. een zoeklaag, waarin een zoekmachine indexen bouwt op de gegevens uit de datalaag (zoals dat bij Omega met de Autonomy zoekmachine gebeurt)
   
3. een applicatie- en presentatielaag, die zorgt dat de gebruiker allerlei functionaliteit rondom het zoekproces in zijn browser te zien krijgt, op een manier die relatief makkelijk door de organisatie (en liefst ook nog een beetje door de gebruiker zelf) kan worden geconfigureerd en aangepast.

De samenwerking kan in principe op alle drie niveaus plaats vinden.

• In de datalaag kunnen instellingen samenwerken, door verzameld (geoogst of ingekocht) materiaal op een zelfde manier aan elkaar beschikbaar te stellen, zoals meer algemeen nu al met de institutionele OAI repositories gebeurt.
  
• In de zoeklaag kan de zoekmachine van een instelling gegevens indexeren uit de eigen datalaag en uit die van andere instellingen waarmee dat is afgesproken. Ook kunnen instellingen, als ze dezelfde zoekmachine gebruiken, indexen aan elkaar beschikbaar stellen. En anders kan men andere instellingen gebruik laten maken van de hele lokale zoekinfrastructuur. Ook nu blijken medewerkers van andere bibliotheken al regelmatig van Omega gebruik te maken. In de nieuwe situatie zou men daar dan ook een eigen presentatielaag bovenop moeten kunnen leggen.
  
• In die presentatielaag tenslotte zullen veel organisaties hun eigen identiteit zichtbaar willen maken. Bovendien zullen daarin via webservices, op web-2.0-achtige manier, allerlei extra diensten geïntegreerd kunnen worden. Ook op het gebied van die webservices moet dan samenwerking en uitwisseling mogelijk zijn (wat natuurlijk ook het wezen van "webservices" is).

Het klinkt ambitieus. En voor dergelijke flexibele samenwerking zal ook nog heel wat uitgezocht, afgesproken en verder ontwikkeld moeten worden. Als eerste stap moet maar eens naar die datalaag worden gekeken. Tilburg en Utrecht hebben voorlopig de intentie uitgesproken te kijken hoe daarin samengewerkt kan worden.